Tu Dưỡng Thắng Nhân: Sống Thật và Sống Thiện

 

Sự xáo trộn của xã hội bắt đầu từ con người. Cho nên giải quyết sự xáo trộn này thì phải khởi đầu từ con người. Sống thật và sống thiện là hai tiêu chuẩn quan trọng trong cuộc sống và tương tác trong xã hội.

Sống Thật

Thế nào gọi là sống thật?

Sống thật thường dính dáng đến sống biết. Biết khả năng thật của chính mình để tự mình có tinh thần tự giác khi ai đó sắp xếp một việc mà chính khả năng mình không có thì sẵn sàng lên tiếng từ chối. Ai đó cho rằng làm sao mình đo lường được khả năng của chính mình thì chính người đó đã cố gắng chạy trốn cái sự thật đang trực diện với chính bản thân họ. Không ai hiểu được chính mình bằng bản thân của mình. Vấn đề là cá nhân có đủ sự lắng đọng trong tâm thức của mình để lắng nghe và tìm hiểu khả năng thực sự của chính mình. Đây là điều khó nhưng khó không có nghĩa là không làm được. Nếu quyết tâm và thành thật với chính mình thì ai cũng có thể biết được khả năng của mình.

Ngoài chuyện biết chính mình thì còn phải biết được cái sự thật của sự thật. Ca dao tục ngữ Việt có câu “sự thật mất lòng”. Có những sự thật rất là đau lòng, không như ý muốn của mình. Nhưng sự thật vẫn là sự thật. Không thể nào vì cái sự thật đó, không như ý muốn mình thì mình tìm cách chối bỏ cái sự thật để tìm một cái khác, không đúng sự thật biện minh cho cái giả dối mà mình muốn là sự thật. Hình ảnh Trump vẫn tuyên bố bầu cử năm 2020 có gian lận là thí dụ điển hình của một người chạy trốn sự thật và tìm những biện luận khác để nói sai cái sự thật mà không cần sự chứng minh.

Sống thật còn mang ý nghĩa là những gì cá nhân suy nghĩ, viết ra, hay đề nghị thì cá nhân đó phải sống với những suy tư đó của chính mình. Có người miệng nói tôn trọng người khác nhưng lại không sống với cái điều mình nói, trái lại sống và ứng xử ngược lại điều mình nói hay viết. Có người lên án sự lừa gạt nhưng chính bản thân cá nhân đó sống bằng lừa gạt người khác. Có người kêu gọi hợp tác, đoàn kết nhưng khi ai đó muốn tạo cơ hội hợp tác, đoàn kết thì cá nhân đó từ chối cơ hội tìm hiểu để đi đến hợp ác và đoàn kết.

Sống thật nếu nói giản dị là sống thật với chính mình, với khả năng của mình; sống và thực hành với những điều mình viết, suy tư; tôn trọng sự thật của sự thật chứ không thể nào chọn sự giả dối để quên đi cái thực tế của sự thật. Nắm rõ sự thật để không thể bị mạng xã hội, bị những nhà chính trị gia dùng tâm lý tuyên truyền sự giả dối để mọi người tưởng là thật.

Sống Thiện

Sống thật không vẫn chưa đủ mà cần phải sống thiện. Sẽ có người hỏi thế nào gọi là thiện? Để trả lời câu hỏi trên cần phải quan sát hành động của một cá nhân đối với xã hội và môi sinh.

Cuộc sống của người là sự tương tác giữa người với người và giữa người với thiên nhiên. Bất cứ sự tương tác nào cũng tạo ra hệ quả. Hệ quả nằm trên hai lãnh vực là xấu và tốt. Xấu là hành động của một cá nhân có thể đem lại quyền lợi cho cá nhân đó nhưng làm hại đến quyền lợi của tập thể hay làm hại đến môi sinh. Tốt là giúp ích xã hội, tạo ảnh hưởng đến số đông để cùng nhau kiến tạo xã hội tốt hơn.

Thí dụ về hệ quả của hành động thiện ác trong cuộc sống.

Vì quyền lợi kinh tế, cá nhân thành lập một công ty giao dịch về tài chính. Thay vì dùng tài năng của mình để áp dụng vào công ty tài chính thì cá nhân đó dùng thủ đoạn lừa gạt để khuyến dụ người khác bỏ tiền vào đầu tư; và cá nhân đó thao túng phần tiền đầu tư mà không cần quan tâm đến sự thiệt hại về tài chính cho người khác. Cuối cùng công ty sụp đổ làm thiệt hại tài chính của nhiều người mà ông Bernie Madoff là thí dụ điển hình.

Hình ảnh hoạt động của công ty Formosa, dưới sự lãnh đạo của những con người trong công ty đó, vì quyền lợi kinh tế, đã không đặt nặng chuyện bảo vệ môi sinh, cho nên những chất thải trong tiến trình sản xuất đổ ra biển làm hư hại môi trường sống của các sinh vật trên biển và môi trường sống của người dân tại Hà Tĩnh.

Hình ảnh vị tổng thống của nước Ukraine, ông Volodymyr Zelensky, quyết định không ra khỏi nước dù rằng các nước Âu Châu sẵn sàng chấp nhận ông trước khi quân đội Nga đánh vào nước Ukraine. Thái độ ở lại với người dân, thái độ lãnh đạo rất bình dân đối với quân đội đã làm tấm gương thúc đẩy toàn bộ xã hội Ukraine tiếp tục chống đối sự xâm lăng của Nga. Không ai nghĩ rằng khi Nga đưa quân vào thì quân đội Ukraine có thể chống trả lại sức mạnh quân sự của Nga. Thế nhưng cả thế giới ngạc nhiên trước sự kiên trì của dân tộc Ukraine qua sự lãnh đạo của Zelensky và sự thất bại trên lãnh vực quân sự của Nga trong việc thôn tính toàn bộ lãnh thổ của người dân Ukraine. Tấm gương can đảm ở lại với dân tộc và đất nước của vị tổng thống Zelensky đã là tấm gương cho cả dân tộc Ukraine noi theo để tiếp tục chiến đấu cho đến hôm nay.

Theo bản tin trên mạng ngày 17 tháng 9 năm 2022, bà JoAnn Oliver đến tiệm KFC mua thức ăn tại tiểu bang GA. Khi lấy túi đồ đựng thức ăn về nhà, mở ra phát hiện trong đó ngoài những món ăn đã được đặt mua thì có số tiền là 543.10 trong túi đồ ăn. Khi phát hiện ra chuyện này, bà JoAnn cho biết rằng bà có ý định giữ số tiền này bởi chồng bà đang bị bệnh ung thư và đang mang nợ nhà thương là gần 2 triệu. Tuy nhiên khi suy nghĩ lại, bà quyết định gọi cho cảnh sát thông báo về chuyện này. Và khi cảnh sát điều tra thì mới biết rằng nhân viên của tiệm KFC vô tình bỏ số tiền chuẩn bị đưa vào nhà băng vào bị thức ăn của bà. Số tiền đó được hoàn trả về tiệm ăn KFC chỉ bởi hành động sống thiện của bà JoAnn.

Sống thiện tức là phải biết xem xét hành động của mình trong tương tác với xã hội hoặc với những người chung quanh để sự tương tác đó không ảnh hưởng quyền lợi về tài chính, sinh mạng, hay môi trường sống của xã hội.

Sống thiện tức phải đả phá và không chọn sự gian dối để bảo đảm quyền lợi kinh tế, tinh thần cho bản thân nhưng cái giả dối đó làm nguy hại cho tập thể.

Sống thiện tức phải lên tiếng chống lại cái ác, cái tà, cái độc bằng sự phản kháng trực diện hay gián tiếp với những cá nhân bất lương trong xã hội.

Xin kết thúc bài viết này bằng câu nói mà thiết nghĩ mọi người nên dành thời gian để suy ngẫm, để có hành động đúng ở tương lai.

“Đừng tin những gì chỉ bởi bạn nghe nó. Đừng tin những gì chỉ bởi vì ai đó đã nói hoặc tiếng đồn từ nhiều người. Đừng tin vào những gì chỉ bởi vì nó được ghi trong quyển sách tôn giáo của bạn. Đừng tin vào những gì bởi đó là lời nói của người thầy giáo của bạn hay người đã lớn tuổi. Đừng tin vào những truyền thống đã được trao truyền từ nhiều thế hệ. Nhưng sau khi quan sát và phân tích những điều trên, khi bạn thấy rằng bất cứ điều gì phù hợp với lý trí và có lợi cho một và cho tất cả mọi người, thì hãy chấp nhận nó và sống theo nó”.

Vũ Hoàng Anh Bốn Phương

Tháng 9 năm 2022 (Việt lịch 4901)

Nguồn: https://nganlau.com/2023/01/24/tu-duong-thang-nhan-song-that-va-song-thien/