Khi nói đến hai chữ Duy Dân thì những người đã từng quan tâm đến nền dân chủ của đất nước chắc sẽ biết đó là tư tưởng Duy Dân. Nhưng tư tưởng Duy Dân là gì?
Duy Dân là hệ thống những
nguyên lý (lý tắc) sinh hoạt của Con Người (tu dưỡng, sinh mệnh tâm lý), xã hội
(giáo dưỡng dân tộc) và cơ cấu chính quyền (giáo dưỡng chế độ) của một quốc gia
(dân tộc). Nếu các quốc gia cùng tham dự trên một căn bản cương thường (Duy
Nhân cương thường) thì thế giới mới có hòa bình, bình đẳng vì dựa trên cùng căn
bản giáo dục con người, xã hội và cơ cấu chính trị.
Duy Dân đưa ra các
nguyên tắc căn bản và mở (open) để thảo luận và phát triển theo nhu cầu thời đại
dựa trên các tiền đề nền tảng: Căn bản Nghĩa: Nhiên-Nhân-Dân (tự nhiên, con người,
xã hội); Căn bản Học: triết học-khoa học-sử học. Căn bản luận: Bản thể luận, nhận
thức luận, phương pháp luận.
Duy Dân dựa vào kinh
nghiệm sinh hoạt quá khứ của nhân loại Đông Tây để cải tiến và tránh sai lầm
qua giáo dục để ổn định đời sống cá nhân, xã hội.
Nó là những nguyên lý
sinh hoạt của Con Người, xã hội và dựa vào nguyên lý đó để xây dựng lên một cơ
cấu chính quyền được gọi là Cơ Năng Hiến Pháp.
Con Người từ xa xưa cho
đến nay, không cần biết thuộc giống dân nào, sống ở đâu, đều có nhu cầu giống
nhau: Nhu cầu nhu yếu, nhu cầu xã hội, nhu cầu tinh thần.
Nhu cầu nhu yếu là cái
ăn, mặc, an ninh, phát triển giống nòi, tự do. Nhu cầu xã hội là Con Người
không thể nào sống mà không có xã hội. Xã hội là nơi để bảo đảm sự sống, sự an
bình cho Con Người; là nơi để mọi người tương tác cùng nhau tiến hóa qua nguyên
lý "hỗ tương nguyên nhân" và "đối lập thống nhất" chứ không
phải là hình thức mạnh được yếu thua của thời nguyên thủy loài người. Khi nhu cầu
nhu yếu và xã hội được bảo đảm thì Con Người cần nhu cầu tinh thần để tạo ra những
nền văn hóa nhân bản hầu tạo ra những thanh nhàn trong cuộc sống và đóng góp
tích cực vào đời sống của xã hội.
Cá nhân luôn luôn tác động
vào xã hội và ngược lại xã hội tác động vào cá nhân. Cá nhân xấu, nhiều cá nhân
xấu sẽ tạo ra một xã hội xấu. Một xã hội tốt sẽ có chương trình giáo dục tốt để
tạo ra những Con Người có nền tảng đạo đức nhằm cân bằng quyền lợi cá nhân với
quyền lợi của xã hội.
Nguyên lý sinh hoạt của
con người là Ỷ Tha (nhờ vào), Tự Kỷ (tự xét lại), và Động Tha (tác động bên
ngoài). Bạn sinh ra nhờ bào thai người mẹ, nhờ những vị y tá, bác sĩ đỡ bạn khi
bạn chào đời. Khi chào đời, bạn vẫn nhờ người mẹ, xã hội cung cấp nhu cầu nhu yếu
cho bản thân bạn. Khi bạn lớn lên, bạn xét lại những sự kiện chung quanh bạn để
bạn có lối ứng xử người, nhân bản, hướng thiện (hoặc bạn sẽ làm ngược lại những
điều trên). Từ hình ảnh của bản thân bạn (xấu hay tốt), người khác dựa vào để học
hỏi. Bạn là người xấu thì sẽ lôi kéo những người xấu như bạn. Những người tốt
nhìn hình ảnh xấu của bạn, họ sẽ không làm theo bởi sự Tự Kỷ của họ có gốc của
Nhân. Đây là vòng tròn của nguyên lý sinh hoạt của người.
Nguyên lý sinh hoạt của
con người, xã hội là cơ năng và bản vị. Cá nhân bạn là một bản vị nhưng khi bạn
gia nhập vào xã hội thì bạn trở thành cơ năng của xã hội. Ngay cả bản vị (thân
thể bạn) được hình thành từ những cơ năng (tim, phổi, óc, máu, gan, v.v…). Những
cơ năng này đóng vị trí độc lập nhưng cần nhau để sống còn. Tim ngưng đập thì
toàn bộ những cơ năng khác bị ảnh hưởng và bản vị (thân thể bạn) của chính bạn
sẽ chết.
Dựa vào các nguyên lý
trên mà Cơ Năng Hiến Pháp ra đời để điều hành hoạt động của xã hội. Mỗi bộ phận
trong cơ cấu chính quyền cần nhau và mỗi bộ phận phải đóng góp toàn khả năng
cho cái nhiệm vụ mình đảm trách để những bộ phận khác không bị ảnh hưởng. Không
phân quyền, không tập quyền mà là đan quyền (đan nhau và cần nhau để tồn tại). Người
dân trực tiếp tham dự chính trị qua các cơ cấu đan quyền của Cơ Năng Hiến Pháp.
Quyết định cuối cùng là ở tập thể nhân dân chứ không do đại diện dân cử.
Cơ Năng Hiến Pháp phải dựa
vào nền tảng Nhân Bản Cương Thường (Duy Nhân Cương Thường) để điều hành quốc
gia. Nhân Bản Cương Thường là những nhu cầu cần thiết của Con Người mà những
người nắm vị thế lãnh đạo trong Cơ Năng Hiến Pháp dựa vào đó để làm nền tảng
sinh hoạt, không vi phạm nền tảng đó.
Cơ Năng Hiến Pháp đặt ra
những tiêu chuẩn tuổi tác, khả năng, thời gian phục vụ để tránh sự lão hóa, lạm
quyền, chuyên quyền của giới chức điều hành chính quyền. Người dân sẽ đốc thúc
và kiểm soát hệ thống chính quyền nhằm mục đích phục vụ đời sống của quốc dân. Người
dân có một hệ thống để điều chỉnh những vụ án xử sai trái của tòa án tối cao.
Con Người luôn luôn có những sai lầm và quyết định của tòa án tối cao cũng có
thể phạm sai lầm, và nếu xảy ra thì người dân có quyền điều chỉnh sai lầm đó
qua một cơ cấu Phê Phán Công Đường.
Hiến Pháp của quốc gia
phải 10 năm tiểu điều chỉnh và 30 năm đại điều chỉnh. Với sự tiến bộ của thời đại,
Hiến Pháp của một quốc gia cũng cần phải thay đổi theo sự tiến bộ của xã hội.
Đây chính là Hiến Pháp sống đúng nghĩa.
Duy Dân hiểu mục đích chính
trị là thiết kế và chấp hành nhân (dân) sinh chứ không phải chính trị hiện tại
của thế giới là tranh giành quyền lãnh đạo từ các đảng phái chính trị. Nếu nói
theo cô Phạm Đoan Trang là Chính Trị Bình Dân. Bình dân là đơn giản thì đa số
dân mới tham dự. Sự phức tạp chỉ là cách gian lận của tầng lớp trí thức
Duy Dân là sống thực, sống
thiện, sống đơn giản, sống đúng, sống biết. Thời đại hôm nay nhiều người sống dựa
vào vật chất. Dĩ nhiên chúng ta không thể nào sống mà không có vật chất. Vấn đề
là chúng ta đặt cái vật chất đó ở vị thế nào? Kinh tế thấp mà đòi hỏi phải có
cái này, cái kia vì ngoài kia nhiều người có thì đó là cuộc sống đua đòi của vật
chất. Tư bản theo đuổi cá nhân chủ nghĩa, chủ quan. Cộng sản đặt nặng xã hội,
khách quan. Đó là bất công xã hội vì lý luận không thống nhất.
Duy Dân chủ trương một nền
kinh tế tự do, tư bản nhân bản chứ không phải nền kinh tế tư bản hoang dã đặt
quyền lợi công ty lên trên quyền lợi của xã hội, của môi trường. Trái đất có
tài nguyên giới hạn. Cá nhân phải ý thức nhu cầu bản thân, gia đình thì mới
tránh tranh chấp, xung đột vì quyền lợi.
Duy Dân quan niệm giáo dục
là khởi điểm và chung điểm của chính trị. Cho nên phải có một nền giáo dục nhân
bản bởi chỉ có những con người nhân bản mới có thể thiết kế và chấp hành nhân
sinh. Nền giáo dục đó đào tạo cho mỗi Con Người thấy được trách nhiệm, bổn phận
đối với bản thân, gia đình và xã hội. Nền giáo dục đó tạo điều kiện cho mỗi cá
nhân tập được tinh thần Dân Chủ trên nền tảng Nhân Chủ.
Duy Dân phải bắt đầu từ
chính bản thân của mỗi người. Phải có sự tu dưỡng cao để hướng thượng, làm tròn
nhiệm vụ của một công dân, phân công một cách hợp lý, và phân lợi một cách công
bằng. Đây là nền tảng căn bản của Duy Dân.
Mỗi cá nhân phải đạt sự
tu dưỡng từ thấp đến cao. Thấp nhất là sống thiện, sống thật, làm tròn bổn phận
của một công dân tuân thủ pháp luật, và tham gia vào sinh hoạt chính trị của quốc
gia nếu có khả năng và ý chí phục vụ. Cao nhất là ở vị thế lãnh đạo cần phải có
nền tảng đạo đức của một Con Người, không có nền tảng đó thì là nguy hiểm cho
xã hội. Ở vị thế lãnh đạo cao phải thấu hiểu sự liên hệ của Triết Học, Sử Học,
và Khoa Học để có những chính sách tổng thể, đem lại hiệu quả cao, phù hợp với
đời sống thực tế của người dân.
Duy Dân hiểu rõ vị trí của
mình trong xã hội để làm tròn vị trí đó. Hiểu sai vị trí sẽ tạo ra hỗn loạn của
xã hội. Người làm kinh tế, dù giỏi cách mấy, không có khả năng lãnh đạo chính
quyền bởi lãnh đạo chính quyền đòi hỏi nền tảng đạo đức, kinh nghiệm quản trị bộ
phận chính quyền, và hiểu phục vụ người dân hoàn toàn khác với phục vụ công ty
để tạo lợi nhuận.
Đây là những sơ đẳng về
Duy Dân. Duy Dân rất thực tế bởi dựa vào nguyên lý sinh hoạt của Con Người và
nguyên lý đó có từ xưa cho đến nay, chỉ vì con người thiếu lý luận (biện chứng)
để tìm ra sự thực. Chủ đề Duy Dân áp dụng vào trong thực tế đời sống được trình
bày trên trang mạng nganlau.com.
Vũ Hoàng Anh Bốn Phương
Tháng 2 năm 2025 (Việt lịch
4904)
Nguồn: https://nganlau.com/2025/05/15/duy-dan/